کلاس آزاد ارائه کننده محتوای آموزشی از ابتدایی تا دانشگاه ،
درس فارسی در 5 ساعت آموزشی به سه عنوان ، بخش شده است : 1) فارسی (مهارت های خوانداری)، 2) املا ، 3) نگارش و انشا.هر یک از این سه عنوان درس ، به صورت مستقل ، بیست نمره دارند ، چگونگی ارزش یابی و نمره گذاری درس ها در پی ، می آید.
1 – فارسی (مهارت های خوانداری) ، این درس به آموزش و تقویت مهارت های شفاهی یا گفتاری زبان می پردازد. در ارزش یابی هم انتظار می رود ، پاره مهارت های خوانداری زبان ، مورد توّجه همکارن قرار گیرد.در این برنامه تاکید بر تقویت مهارت های گوش کردن ، تمرکز داشتن ، درست حرف زدن ، گفت و گوی دو نفره ، گفت و گو در جمع ضمن خوانش صحیح متن ، حفظ شعر از اهداف اساسی است و با هم دیده شده اند و ارزش یابی از همه آنها موضوعیت دارد و باید استقلال آنها حفظ شود.
از سوی دیگر در کتاب فارسی علاوه بر متون نظم و نثر فارسی گذشته و معاصر ، درک و فهم محتوای متون نیز ضروری است بدین منظور در ارزشیابی توجه به توانایی تفکر ، قدرت نقد و بررسی و تحلیل نیز در نظر گرفته شده است.یادآوری :آزمون پایانی مهارت های خوانداری فارسی به صورت شفاهی برگزار می شود ولی برای این که همکاران بتوانند از همه ی دانش آموزان ارزشیابی یکسانی به عمل آورند و نمره هایی برای هر یک داشته باشند، پیشنهاد می شود : ماهی یک بار آزمون کتبی هم برای ارزشیابی از فارسی برگزار می شود. در برگزاری این آزمون صفحه های نخست هر درس در کتاب مهارت های نوشتاری با عنوان «فعالیت های متن درس» می تواند به کار گرفته شود. (ارزیابی تکوینی یا مستمر). ارزش یابی درس فارسی (مهارت های خوانداری)
|
ردیف |
عنوان |
نمره |
|
1 |
خوانش متن (نظم و نثر) |
6 |
|
2 |
درک و دریافت |
4 |
|
3 |
حفظ شعر |
2 |
|
4 |
فن بیان |
2 |
|
5 |
یادآوری |
2 |
|
6 |
کارگاه درس پژوهی |
2 |
|
7 |
خود ارزیابی |
1 |
|
8 |
معنی واژه |
1 |
|
جمع کل |
20 |
|
*شرح موضوع های ارزش یابی در ادامه مطلب
1) خوانش متن :
خوانش متن شامل متون نظم و نثر است (3 نمره نظم ، 3 نمره نثر)
در خوانش متن توجه به موارد زیر ضروری است :
– رعایت آهنگ
– توجه به لحن کلام
– رعایت تکیه:تکیه ،فشار آوایی است که روی هجای کلمه ایجاد می شود و موجب برجسته شدن هجای کلمه می شود. در مورد کلمات چند هجایی باید توجه کنیم که تغییر در هجا باعث تغییر در معنی کلمه می شود.
مانند : سبزی sabzi (به معنی سرسبزی و طراوت) ، سبزی sab/zi (سبز هستی )
ولی vali (سرپرست) ، ولی va/li (اما)
– رعایت مکث و درنگ
– رعایت ایستگاه های آوایی : منظور از ایستگاه های آوایی ، جاهایی است که سخن نیاز به قطع و وصل و کشش های آوایی دارد و به عبارتی رعایت زیر و بم کلمات است.
2 – درک و دریافت( درک مطلب):
در این بخش به ارزشیابی توانایی تفکر و قدرت نقد و تحلیل دانش آموزان ازمعنی و مفهوم شعر و نثر و محتوای درس ، بخوان و بیندیش ، حکایت و … توجه می شود. می توان از پرسش های فعالیت درس در کتاب مهارت های نوشتاری فارسی نیز البته به صورت شفاهی در این بخش ،ارزش یابی کرد .
3 – حفظ شعر: در این بخش لازم است هر یک از شعرهای (بخوان و حفظ کن) کتاب را دانش آموزان در طول یادگیری مستمر و ارزش یابی تکوینی،حفظ کنند ؛زیرا تاکیدی هست تا حافظه ی دانش آموزان خوب پرورش یابد ، تقویت حافظه ،پایه ی دیگر سطوح یادگیری است اما برای ارزش یابی پایانی در نوبت اول و آخر ، کافی است یک شعر را به دلخواه از حفظ، ارائه نمایند.
4 – فن بیان
در قلمرو مهارت های خوانداری زبان ، پرورش و تربیت مهارت درست سخن گفتن یکی از اصلی ترین اهداف است. از این مهارت به عنوان مهارت «فن بیان» یا «سخنوری» یاد می شود. مقصود ما از فن بیان در فارسی ششم آن است که دانش آموز بتواند دیده ها ، خوانده ها ، شنیده ها و نتیجه ی اندیشه و تفکر خود را درست بر زبان آورد. این مهارت هم مانند دیگر مهارت های زبانی به تمرین و تکرار نیاز دارد. بنابراین لازم است در فرصت های آموزش و یادگیری به گروه ها و افراد مجال خوب سخن گفتن داده شود.
خوب گوش دادن ، خوب دیدن ، مشارکت فعال در فعالیت های گروهی ، بازی ها و نمایش های آموزشی ، مقدماتی هستند برای کسب مهارت پرورده گویی و خوب سخن گفتن و مهارت «فن بیان».
5-یاد آوری :
هدف : – رشد مهارت های زبانی
– شناخت ساختمان نحوی زبان فارسی
– تفسیر و بازشناسی کاربرد واژه ها
– تشریح عناصر زبانی
در ارزش یابی شفاهی فارسی لازم است دانش آموزان به نکات و موضوع های زبانی و ادبی مطرح شده در بخش یادآوری ها نیز توجه داشته باشند و معلمان محترم در ارزش یابی ،بیش تر به جنبه های کاربردی این نکته ها و تحلیل متن درس ها به کمک این نکات از سوی دانش آموز توجه نمایند.
6-کارگاه درس پژوهی :
هدف : – تجسم بخشیدن به آموزه های درسی
– مشارکت در کارگروهی
– تقویت تفکر جمعی
– عمق بخشیدن به یادگیری
اختصاص دو نمره به این بخش به معنی توجه به عملکرد دانش آموزان در طول آموزش و یادگیری مستمر و میزان فعالیت آنان در کارهای جمعی کارگاهی در کلاس و بیرون از کلاس است . روشن است که در اجرای فعالیت های کارگاه درس پژوهی و ارزش یابی آن ، هم نمره های فردی و هم نمره های گروهی باید در نظر گرفته شود.
7 – خودارزیابی : خود ارزیابی :
هدف: ارائه پاسخ شفاهی برخاسته از تفکر و برداشت از محتوای درس مهارت سخن گفتن ، فن بیان و میزان درک دانش آموز از مطالب درس.
از آن جا که چینش سوالات این بخش از سطح هم گرا به سطح واگرا است ، پرسش های نوع سوم از ارزش یاد دهی – یادگیری بیشتری برخوردارند و در این بخش ،شایسته است که سوالات واگرا بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
8-معنی واژه :
شناخت معنی واژگان به صورت مستقل و بیرون از متن، انجام نمی شود بلکه ارزشیابی از این بخش در قالب کلمات مترادف ، متضاد و شبکه معنایی صورت می پذیرد.
این مطلب از وبلاگ زبان آموزی نوشته آقای فریدون اکبری شلدره ای مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دفتر تالیف و برنامه ریزی درسی نقل شده است.
http://bist.mihanstore.net/product.php?id=1737
